رنگ سال 2020 و کاربرد آن در دیزاین منزل
چه طور ژله هندوانه درست کنم؟
بیمارستان و زایشگاه جوادالائمه (ع)
شیرخوارگاه حضرت علی اصغر (ع)
بیمارستان مهرگان مشهد
کلینیک دندانپزشکی فارابی مشهد
دکتر زهرا فاضل متخصص پوست ، مو و زیبایی
استودیو فیلمبرداری آقای راز
چاق شدن صورت طبیعی بدون عوارض و بدون بازگشت
به مناسبت 14 نوامبر که روز جهانی دیابت نام گرفته است و شعار امسال که خانواده و دیابت می باشد، در این مطلب سعی داریم شما را با این بیماری بیشتر آشنا کنیم. بهتر است بدانید که جمعیت افراد مبتلا به دیابت در حال افزایش است، از این رو لازم است تا با روش های پیشگیری، علل بروز بیماری دیابت، عوارض و راه های درمان آن آشنا شوید.
بیماری دیابت یا مرض قند به دنبال بالا رفتن مزمن قند خون (بیش تر از حد طبیعی) بروز می کند که در نتیجه این بیماری، بدن قادر به استفاده از قند و چربی و مواد پروتئینی به شکل طبیعی نخواهد بود. علت اصلی این اتفاق کمبود ترشح انسولین (هورمونی که از پانکراس ترشح می شود و باعث باز شدن درهای ورودی سلول های بدن برای ورود قند خون می گردد، در نتیجه قند در سلول می سوزد و بعد به انرژی تبدیل شده و یا ذخیره می شود.) و یا کم بودن اثر آن می باشد.
در حقیقت هورمون های مختلفی مسئول تنظیم میزان قند خون هستند که مهم ترین آن ها انسولین است. هورمون انسولین که از پانکراس ترشح می شود در تمامی مراحل سوخت و ساز کربوهیدرات یعنی ورود گلوکز به درون سلول، تبدیل گلوکز به گلیکوژن و تبدیل گلوکز به چربی ها و حتی ساختن برخی پروتئین ها نقش ویژه ای ایفا می کند. دیابت زمانی به وجود می آید که انسولین به میزان کافی ترشح نمی شود یا انسولین ساخته شده غیرفعال است و یا انسولین به سرعت از بین می رود که هر کدام از آن ها شکل های مختلفی از دیابت را به وجود می آورد. وقتی گلوکز در سلول مصرف نشود، میزان آن در خون بالا می رود و بعد از آن هم با ادرار دفع می شود.
1. دیابت نوع یک
این نوع از دیابت که وابسته به انسولین می باشد بیشتر در کودکان و جوانان دیده می شود.
2. دیابت نوع دو
این نوع از دیابت به انسولین وابسته نیست و بیشتر در بین بزرگسالان رایج است.
در بیماران مبتلا به دیابت میزان انسولین موجود در بدن برای رفع نیاز سلول ها کافی نیست و همین کمبود انسولین مشکلات زیادی را به وجود می آورد.
نشانه های زیر را می توان جزو اولین و اصلی ترین علایم ابتلا به دیابت دانست:
1- تشنگی زیاد (پر نوشی)
2- پر خوری
3- نیاز فوری به دفع ادرار در دفعات با فاصله کم (پر ادراری)
علایم زیر الزاما نشانه دیابت نیست ولی توجه به آن ها ضروری است چرا که ممکن است نشانه بالا رفتن قند خون باشد:
* ضعف و خستگی
* دیر التیام یافتن زخم ها
* سقط های مکرر و مرده زایی در بانوان
* خارش به خصوص در ناحیه تناسلی زنان
* لاغری و کاهش وزن در کودکان
* تاری دید چشم
* اختلالات گوارشی
* خارش پوست
* ناتوانی جنسی
* شب ادراری توام با لاغری در کودکان
1- دیابت می تواند زمینه ارثی داشته باشد:
یکی از اصلی ترین عوامل بروز دیابت در فرد، داشتن زمینه ژنتیک و ارثی آن است. این بیماری می تواند در برخی خانواده ها از نسلی به نسل دیگر انتقال یابد.
2- افراد چاق و سنگین وزن بیش از افراد معمولی ممکن است به دیابت مبتلا شوند:
یکی از عوامل مهم مستعد کننده دیابت، چاقی است. بر اساس آمار بیش از 80 درصد بیماران در هنگام تشخیص، اضافه وزن داشته اند. با درمان چاقی و رسیدن به وزن طبیعی می توان به بهبود بیماری کمک کرد.
3- کم تحرکی و نداشتن فعالیت های بدنی لازم
4- مصرف بیش از حد معمول چربی و مواد غذایی
5- کشیدن سیگار
6- مصرف الکل
7- استرس های روانی
فشارهای روانی مانند نگرانی، اضطراب و هیجان ممکن است بدن را مستعد ابتلا به این بیماری کند.
8- زندگی شهری.
عوامل دیگری را که در بروز این بیماری نقش دارند می توان به صورت زیر نام برد:
* زیاده روی در خوردن شیرینی و مواد قندی می تواند سبب بروز دیابت شود چرا که با این عادت، عضو مسئول ترشح انسولین دچار فرسودگی و خستگی شده و بدن در معرض ابتلا به بیماری قرار می گیرد.
* استفاده از برخی داروها به ویژه داروهای جلوگیری از بارداری، در ابتلا به دیابت نقش دارند.
* پرکاری تیروئید و برخی اختلالات هورمونی دیگر احتمال ابتلا به دیابت را بیشتر می کند.
1- وزن خود را در حد متعادل و متناسب نگه دارید.
2- فعالیت بدنی و تحرک را جزو اصلی برنامه روزانه زندگی خود قرار دهید و به صورت منظم به آن بپردازید. فعالیت هایی مثل نرمش صبحگاهی، پیاده روی و دوچرخه سواری
3- سعی کنید مواد قندی و چربی حیوانی و نمک را در حد اعتدال مصرف کنید.
4- در رژیم غذایی خود حتما مواد غذایی پر فیبر را قرار دهید.
5- از سیگار و الکل دوری کنید.
به یاد داشته باشید که اگر دیابت به موقع تشخیص داده شود، به بیمار آموزش های لازم داده شود و بیمار تحت مراقب پزشک باشد، دیابت بیماری خطرناکی نخواهد بود و فرد می تواند طول عمر و سلامت خوبی داشته باشد.
1- بالا بودن قند خون
2- وجود قند در ادرار
بهترین راه تشخیص دادن آزمایش ناشتاست. میزان طبیعی قند در صد سی سی خون، 120-80 میلی گرم در حالت ناشتا است. در صورتی که قند خون در حالت ناشتا بیشتر از 140 میلی گرم در 100 سی سی خون و دو ساعت بعد از صرف غذا بیشتر از 200 میلی گرم در 100 سی سی خون باشد، احتمال ابتلا به بیماری وجود دارد.
برای تشخیص درست تر، بهتر است آزمایش ها تکرار شود تا از ابتلا به دیابت اطمینان حاصل شود.
1- گوشت ها
بهترین گوشت ها برای بیماران دیابتی گوشت های سفید مثل ماهی، مرغ، پرندگان و گوشت قرمز بدون چربی است.
2- لبنیات
ماست، ماست چکیده، شیر، پنیر کم چربی و کم نمک.
3- میوه ها
گوجه سبز، شاه توت، آلبالو، هندوانه، هلو، گلابی، گیلاس و انار.
4- سبزی ها
گوجه فرنگی، نعناع، شاهی، اسفناج، تربچه، ترخون، تره، جعفری، پیازچه، انواع ترب، کاهو، کلم، کرفس، فلفل سبز، لوبیا سبز، ریواس، انواع هویج، بادنجان، کدو خورشتی، شلغم، و تمام سبزی های فیبردار.
5- مرکبات
پرتقال، گریب فروت، نارنگی، لیمو شیرین، لیمو ترش و نارگیل
6- چربی ها
بهترین چربی ها، چربی های غیر اشباع مانند روغن های گیاهی است.
1- برنج
2- نان
3- ماکارونی
4- گوشت چرب
5- سیب زمینی
6- خرمالو
7- موز
8- زردآلو و آلبالو خشک
9- غذاهای نمک سود یا پرنمک مثل خیار شور، آجیل شور، زیتون شور و ماهی دودی.
10- چای پر رنگ
11- قهوه و شکلات هایی که دارای رنگ و اسانس های مختلف هستند.
بیمار دیابتیک بایستی تا آخر عمر و به صورت دوره ای و مرتب به پزشک متخصص مراجعه کرده و توصیه های او را انجام دهد.
در درمان دیابت، سه مورد رژیم غذایی، داروهای ضد دیابت خوراکی و تزریق انسولین مطرح است.
درمان دارویی و تزریق انسولین بستگی به میزان انسولین آزاد شده در بدن دارد که پس از آزمایش خون مشخص می شود.
اما یکی از اصول مهم در کنترل و درمان دیابت، رژیم غذایی است. این رژیم غذایی در بیماران مختلف به نوع دیابت و شرایط بیمار بستگی دارد. برای مثال در یک دیابتیک چاق، بایستی غذا در چند وعده با مقدار کالری کم مصرف شود.
میزان استراحت در این بیماران بسیار اهمیت دارد و باید حتما خواب به موقع و کافی داشته باشند، این مسئله به ویژه برای بیمارانی که از داروهای ضد قند خون و مخصوصا انسولین استفاده می کنند، بسیار مهم است.
ورزش یکی دیگر از عادت های مفیدی است که به بیماران دیابتی توصیه می شود. این عامل در کنار یک رژیم غذایی صحیح در کنترل دیابت بسیار موثر است. در حقیقت ورزش با سوزاندن قند موجب بهبود وضعیت این بیماران می شود.
در مورد تجویز دارو یا انسولین به بیمار دیابتی، باید شرایط و وضعیت بیمار بررسی شود و در صورتی که میزان اختلال غدد ترشح کننده انسولین در او زیاد باشد، پزشک درمان با انسولین را شروع خواهد کرد و چنانچه اختلال خفیف تر باشد برای بیمار داروهای ضد دیابت خوراکی را تجویز می کند. این داروها لوزالمعده را برای آزاد کردن انسولین طبیعی تحریک می کنند.
توجه به پاکیزگی و بهداشت بیماران دیابتی یکی از مسائل مهم است که در آموزش به بیمار همواره مطرح می شود. نکاتی که در ادامه معرفی می شوند جهت حفظ سلامت بیماران دیابتی است که باید به آن ها توجه ویژه داشته باشند.
* بهداشت پاها
این افراد بایستی روزانه پاهای خود را با آب گرم و صابون ملایم بشویند و سپس با یک حوله نرم پاها و بین انگشتان را خشک نمایند.
* از قرار دادن پاها در معرض سرما خودداری کنید و آن ها را با جوراب های گرم بپوشانید.
* بهترین کفش ها برای دیابتی ها، کفش هایی با پنجه پهن و پاشنه های کوتاه است تا به انگشتان و پاها فشار وارد نشود. کفش های راحتی و طبی مناسب دیابتی هاست.
* اگر یک فرد دیابتی متوجه میخچه، پینه و یا ناراحتی های دیگر پوستی در پای خود شد نباید خود اقدام به برداشتن آن ها کند بلکه کار را به پزشک متخصص بسپارد.
* این بیماران بهتر است هفته ای یک بار پنجه و پاشنه پاهای خود را ماساژ دهند. برای این کار، ماساژ را از نوک انگشتان شروع کنید و به آرامی به سمت پنجه پیش بروید.
* بهترین زمان کوتاه کردن ناخن ها پس از حمام است چرا که در این حالت ناخن ها نرمتر شده اند. اگر امکان حمام کردن نبود بهتر است ناخن ها را در ظرفی حاوی آب گرم در مدت کوتاهی خیس کنید تا نرم شوند. در هنگام کوتاه کردن ناخن ها دقت کنید که آن ها را از ته نگیرید.
* بیماران دیابتی برای جلوگیری از خشکی پوست خود به ویژه در فصول سرد سال، باید از لوسیون های مرطوب کننده و ترجیحا طبیعی برای نرم کردن پوست استفاده کنند.
* برای گرم نگه داشتن پاهای خود در سرما از جوراب های نرم و ضخیم استفاده کنید.
* دخانیات عروق را منقبض کرده و گردش خون را ضعیف می کند، بنابراین باید از آن ها پرهیز کرد.
* جوراب هایی که کش های محکمی دارند مناسب افراد دیابتی نیستند زیرا با فشار بر عروق، گردش خون را کاهش می دهد.
* کیف و کیسه آب گرم برای این بیماران توصیه نمی شود پس بهتر است از آن ها استفاده نکنید.
* اگر این وضعیت شما را آزار می دهد خوددرمانی نکنید و به پزشک متخصص مراجعه کنید.
در درجه اول بایستی بیمار دیابتی بیماری اش را بپذیرد. سپس دادن آموزش های لازم به بیمار برای بالا بردن کیفیت زندگی او اهمیت ویژه ای دارد.
مراقبت های تغذیه ای، دارویی و انجام فعالیت های ورزشی مناسب همگی به فرد دیابتیک برای داشتن زندگی بهتر کمک خواهند کرد. پزشک با صحبت با بیمار و دادن اطلاعات کافی از بیماری دیابت و راه های کنترل آن با بیمارش همراهی خواهد کرد.
در برخی مواقع می توان به یک روانشناس مراجعه کرد به خصوص اگر تازه به این بیماری مبتلا شده است، این کار کمک خواهد کرد تا نگرانی های فرد از بین برود و زودتر به زندگی عادی برگردد.
توجه به رژیم غذایی بسیار مهم است، در خانه غذاها متناسب با نیاز افراد تهیه شود و اعضای خانواده شرایط را برای بیمار راحت تر کنند. غذاهایی مثل ژله، کیک، بستنی، دسر و هر آن چه که مقدار زیادی شکر دارد باید از رژیم غذایی بیمار دیابتی حذف شود. بیمار باید بداند که این غذاها چه زیان هایی را به بدن او وارد خواهند کرد.
کمک اعضای خانواده برای بیمار مفید خواهد بود، هم چنین لازم است علاوه بر شخص بیمار سایر اعضای خانواده هم درباره دیابت آگاهی لازم را به دست آورند و آموزش های لازم را ببینند. مراقب باشند و از خوردن خوراکی های مضر برای دیابتی ها در حضور بیمار خودداری کنند.
سایر مطالب مرتبط با دیابت:
