مارچوبه و فواید بی نظیر آن

مارچوبه چیست؟

مارچوبه گیاهی علفی چندساله است که در بیشتر نقاط جهان در فصل بهار و معادل ماه های فروردین و اردیبهشت ایرانی برداشت می شود. هرچند که زمان برداشت آن در مناطق آب و هوایی مختلف یکسان نیست.

سبزی ها پس از برداشت به برخی از فعالیت‌های متابولیکی خود ادامه می دهند. مارچوبه یک تفاوت مهم با بقیه سبزی ها دارد. این گیاه پس از برداشت، فعالیت تنفسی اش بیشتر از سایر گیاهان است؛ از این رو سریعتر از آن ها آب خود را از دست می دهد و سخت و چوبی می شود. البته می توانید با بستن دستمال مرطوب در انتهای سبزی تا 48 ساعت جلوی این فرآیند را بگیرید.

مارچوبه در ایران ، در بخش های قزوین، خوی، تبریز، البرز، قصر قجر، جلفای اصفهان، اراک، کرمانشاه، جنوب ایران، و مهارلو در شیراز کاشت می شود. می توانید این گیاه را هم خام و هم پخته مصرف کنید.

ارزش غذایی مارچوبه

مارچوبه سرشار از ویتامین‌ها، املاح معدنی و پروتئین‌های ضروری است. غنی از ویتامین‌های A و B1 (تیامین)،B2 (ریبوفلاوین)،B3  (نیاسین)، B5 (پانتوتنیک اسید)، B6، B9 (اسید فولیک) و نیز ویتامین‌هایC ، E و K می‌باشد. هم چنین مواد معدنی باارزشی مثل آهن، مس، کلسیم، فسفر، روی، منیزیم، فیبر، منگنز، سلنیوم و پتاسیم در این گیاه یافت می شود. فیبر این گیاه از نوع رژیمی بوده که برای بدن لازم است، حاوی مقدار کمی کالری بدون کلسترول و مقدار کمی سدیم می باشد.

چرا مارچوبه مفید است؟

* خواص مارچوبه برای بارداری

بانوان بهتر است در زمان بارداری از این گیاه استفاده کنند چراکه فولات این گیاه احتمال ناهنجاری‌های مادرزادی را کاهش می دهد. هم چنین اسید فولیک مارچوبه خطر زایمان زودرس را کم می کند.

* مارچوبه با بیماری‌های قلبی و دیابت مبارزه می کند

در مارچوبه مواد آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی وجود دارد، که می توانند با بیماری‌هایی مزمن مانند دیابت نوع 2 و بیماری‌های قلبی مقابله کنند.
بدن برای متابولیسم خوب قندها و نشاسته به ویتامین‌های گروه B بسیار نیاز دارد. هم چنین این گروه از ویتامین ها در کنترل صحیح قند خون نقش به سزایی دارند. این ویتامین ها همانطور که گفته شد به وفور در مارچوبه یافت می شود.
اسیدفولیک هم، هوموسیستئن را تنظیم می کند که افزایش آن ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش می‌دهد.
فیبر محلول مارچوبه ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و دیابت را کاهش می‌دهد.

این مقاله را مطالعه کنید: دیابتی ها چه غذاهایی را نباید بخورند؟

* درمان نفخ معده با ماروچوبه

مارچوبه می تواند دستگاه گوارش بدن را تقویت نموده و تعداد باکتری های خوب را افزایش می دهد، در نتیجه نفخ معده بهتر می شود. افزون بر این به علت ویژگی ادرارآور بودن این گیاه، می توان از آن برای دفع مایعات اضافی بدن بهره برد.

* مارچوبه، درمانگر بیماری‌های التهابی

بیماری‌های خودایمنی، در بدن فرآیندهای التهابی ایجاد می کنند؛ برای مقابله با این شرایط باید از مواد ضدالتهابی در رژیم غذایی استفاده کرد. این گروه از مواد شیمیایی در مارچوبه به میزان کافی یافت می شوند. برای مثال برای بهبود بیماری ALS (اسکلروز چندگانه آمیلوتروفیک، یک بیماری خود ایمنی مزمن) سارساساپونین موجود در مارچوبه گزینه ای فوق العاده است.

مارچوبه در مقایسه با دیگر سبزی ها، آنتی‌اکسیدان‌های بیشتری دارد و با توجه به مواد آنتی اکسیدانی آن که از بین برنده رادیکال های آزاد هستند، می توان گفت مارچوبه یک گیاه ضد سرطان است. این خاصیت در قسمت های بنفش رنگ گیاه، بسیار بیشتر است. در این زمینه در رابطه با سرطان کبد تحقیقی صورت گرفته و مشخص نموده که این سرطان با کمک مواد آنتی‌اکسیدانی فعال موجود در مارچوبه متوقف شده است.

* تقویت سیستم ایمنی بدن با مارچوبه

مقادیر بالای مواد آنتی اکسیدانی در مارچوبه می توانند به خوبی با رادیکال های آزاد مبارزه کنند. ویتامین E یکی از این آنتی اکسیدان هاست که تقویت کننده سیستم ایمنی بدن می باشد. همانطور که می دانید ویتامین E یک ویتامین محلول در چربی است به این معنی که برای جذب بهتر، بایستی مارچوبه را همراه با یکی از چربی های سالم طبخ و سپس نوش جان کنید.

* یکی از منابع اصلی پروبیوتیک مارچوبه است

باکتری‌های پروبیوتیک به تجزیه بهتر مواد در سیستم گوارش کمک می کنند و همین امر احتمال ابتلا به بیماری های روده مثل سرطان روده، آلرژی، یبوست، بیماری های التهابی روده و... را کاهش می دهد. پروبیوتیک ها در دستگاه گوارش تجزیه نمی شوند و در حقیقت غذای باکتری‌های روده را فراهم می کنند. می توان پروبیوتیک را از منابع غذایی گیاهی تامین نمود. اما بهتر است بدانید که یکی از منابع اصلی و مهم پروبیوتیک ها، مارچوبه است.

* بهبود حال روحی با مارچوبه

یکی از ویتامین های گروه B به نام فولات، نقش بسیاری در عوض کردن حال روحی فرد ایفا می کند. در واقع محققان معتقدند که در صورت پایین بودن میزان این ویتامین در بدن، احتمال ابتلا به افسردگی نیز افزایش می یابد. فولات در مارچوبه به میزان زیادی یافت می شود از این رو می تواند حال شما را بهتر کند.

* مارچوبه می تواند لوسمی را بهبود بخشد

در بیماران لوسمی که نوعی سرطان است، مغز استخوان به طور طبیعی گلبول‌های سفید خون را تولید نمی کند و یا گلبول‌های سفید به شکل طبیعی فعالیت نمی کنند.

در برخی موارد برای درمان این بیماری آنزیم آسپاراژیناز که تجزیه کننده آسپاراژین می‌باشد، به فرد تزریق می‌شود. از آن جایی که مارچوبه منبعی از اسیدآمینه آسپاراژین و آنزیم آسپاراژیناز است؛ از آن در تهیه داروهای درمان لوسمی استفاده می شود. هرچند که استفاده خوراکی آن هم در این زمینه بسیار مفید است.

* حفظ سلامت استخوان ها با مارچوبه

ویتامین  Kدر انعقاد خون و سلامت استخوان‌ها نقش مهمی ایفا می کند. بنابراین اگر می خواهید استخوان های محکم و سالمی داشته باشید باید علاوه بر مصرف کلسیم، ویتامین K را نیز در رژیم غذایی خود بگنجانید چراکه این ویتامین در جذب کلسیم موثر است. سبزیجات با برگ سبز و مارچوبه سرشار از ویتامین K هستند.

* ماروچوبه کمکی برای کاهش وزن

پیش تر گفتیم که کالری و چربی مارچوبه بسیار پایین است و به علاوه مقدار زیادی فیبر داراست؛ فیبرهای این گیاه هم محلول هستند و هم نامحلول. این ویژگی ها مارچوبه را برای کاهش وزن به یک گزینه فوق العاده تبدیل نموده است.

خاصیت اصلی فیبر در کاهش وزن، ایجاد احساس سیری در فرد به علت سرعت پایین هضم آن است. در واقع وقتی غذایی با مقدار فیبر زیاد می خورید مدت زمان بیشتری احساس سیری می کنید.

 
چه کسانی نباید مارچوبه مصرف کنند؟

- مبتلایان به نقرس و سنگ کلیه

بیماران مبتلا به سنگ های کلیوی و نقرس و در کل کسانی که اختلالات مرتبط با پورین دارند نباید از مارچوبه که سرشار از پورین است استفاده کنند. مقدار زیاد پورین مارچوبه، اسید اوریک خون را بالا می برد از این رو مبتلایان به نقرس نباید آن را مصرف کنند.

- ادرار بد بو پس از مصرف مارچوبه

عده ای در تجزیه مواد شیمیایی موجود در مارچوبه به دلیل وجود برخی اختلال های ژنتیک خفیف، پس از مصرف این گیاه، بوی بدی در ادرار خود احساس می کنند. از این رو این افراد با توجه به اختلال ژنتیکی خود نباید مارچوبه مصرف کنند.

مارچوبه را در چه غذاهایی استفاده کنیم؟

1. می توانید مارچوبه را به صورت پخته در تهیه مواد پاستا، ماکارونی، لازانیا، پیراشکی، پیتزا و... استفاده کنید.
2. مارچوبه را به املت، کوکو سبزی، خوراک مرغ اضافه کنید.
3. می توانید مارچوبه را به سوپ های مختلف اضافه کنید.
4. مارچوبه تازه را در تهیه سالاد استفاده کنید.

5. می توانید مارچوبه را گریل یا آب پز کنید و در کنار غذاها آن را سرو کنید.

توجه نمایید که برای حفظ مواد مغذی مارچوبه، نباید آن را با مدت زمان زیاد بپزید.

منبع: عصر ایران